Çölyak hastalığı olarak da bilinen gluten intoleransı, birçok insanın anlamadığı gizli bir hastalıktır. Alerjisi olanlar gibi çölyak hastası olanlar da belirtileri hissederek fark edebilirler. Ancak bazen belirtiler hafif olabilir veya hiç olmayabilir, bu nedenle çölyak hastalığı teşhisi doğru olarak konulmadan önce uzun süre geçebilir. Bu makalede, çölyak hastalığının belirtilerini anlatacağız.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten adı verilen bir proteinin neden olduğu bir hastalıktır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerinde bulunur. Bu protein, çölyak hastalarının bağırsağını tahrip ederek, bağırsakların besinleri emme yeteneğini etkiler. Bu da birçok sindirim sorunlarına, karın ağrısına, şişkinliğe, gaz sıkışmasına, ishale ve diğer bağırsak rahatsızlıklarına neden olur. Çölyak hastalığında, bağırsaktaki lezyonlar zamanla düzelmez, hatta diğer hastalıklara da yol açabilir. Bu nedenle, çölyak hastalığı tedavisinde glutensiz bir diyet önerilir.
Belirtiler Nelerdir?
Çölyak hastalığı, gluten adı verilen bir proteinin neden olduğu bir bağırsak hastalığıdır. Belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal, kilo kaybı ve yorgunluk yer almaktadır. Bağırsak belirtileri arasında kronik ishal, gaz, şişkinlik, karın ağrısı ve kabızlık sayılabilir. Kronik ishal, gün içinde en az üç kez sıvı ve gevşek dışkılama ile karakterizedir. Gaz, bağırsak hareketlerindeki değişiklikler nedeniyle sıkça görülür. Diğer belirtiler arasında halsizlik, yorgunluk, irritabilite ve kilo kaybı bulunabilir. Eğer bu belirtilerden bir ya da birkaçı hissediliyorsa, özellikle de yakın zamanda tüketilen gıdalarda gluten içeriği varsa, çölyak hastalığı teşhisi konulması için bir doktora başvurulması önerilir.
Bağırsak Belirtileri
Çölyak hastalığı, özellikle bağırsaklarınızda rahatsız edici semptomlar yaşamanıza neden olabilir. Bu belirtiler arasında en sık görülenler kronik ishal, gaz, şişkinlik, karın ağrısı ve kabızlıktır. Kronik ishal, gün içinde en az üç kez sıvı ve gevşek dışkılama ile karakterizedir. Gaz, bağırsak hareketlerindeki değişiklikler nedeniyle sıkça görülür. Diğer belirtiler arasında kabızlık, mide bulantısı ve kusma da yer almaktadır. Bu belirtiler çoğu zaman hafif olsa da, bazı kişilerde ciddi sorunlara neden olabilir. Hekiminizle konuşarak, semptomlarınızın hafifletilmesi için uygun tedavi yöntemlerini belirleyebilirsiniz.
Kronik İshal
Kronik ishal, sıvı ve gevşek dışkılama ile en az üç kez gün içinde karakterize edilir. Bu, çölyak hastalarında sık görülen bir belirtidir. İshal, belirli bir gıda proteini yediğinde bağırsaklarda anormal bir reaksiyon olduğunda ortaya çıkabilir. Gluten, bağırsakta hücrelerin hasar görmesine ve iltihaplanmasına neden olabilir.
İshal tedavisi, glutensiz bir diyetle mümkündür. Bu diyet, glüten içeren yiyecekleri ortadan kaldırır ve gereksiz bağırsak irritasyonunu önler. Çölyak hastaları, glütensiz bir diyetle beslenen ve ishal gibi belirtiler göstermeyen insanlardan beslenmelidirler.
Ayrıca, kronik ishal çölyak hastalığı için tipik bir belirtidir, bu nedenle diğer bağırsak bozukluklarından (örneğin irritabl bağırsak Sendromu veya inflamatuar bağırsak hastalığı) ayırt edilmesi gerekebilir. İshal belirtileri, teşhis ve uygun tedavi için bir gastroenterologdan yardım almak önemlidir.
Gaz
Bağırsak hareketlerindeki değişiklikler çölyak hastalığının ana belirtileri arasında yer alır ve bundan dolayı gaz sıkça görülebilir. Bu durum, gluten intoleransı olan kişilerde bağırsakları etkileyerek şişkinliğe ve gaz problemlerine neden olabilir. Gluten intoleransı olan kişiler, genellikle bu tip rahatsızlıklar yaşarlar ve bu belirtiler, günlük yaşamlarını etkileyebilirler. Sürekli glutensiz bir diyete geçiş yaparak, bu sorunların üstesinden gelinebilir. Beslenme uzmanları, glutensiz yiyeceklerin tüketiminin ilk haftalarda sorun yaşatabileceğini ancak zamanla kişinin buna alışacağını söylemektedirler.
Diğer Belirtiler
Çölyak hastalığının diğer belirtileri arasında halsizlik, yorgunluk, irritabilite, kilo kaybı ve anemi yer alabilir. Anemi, demir eksikliğinden kaynaklanabilir ve çölyak hastalığının en yaygın belirtilerinden biridir. Ayrıca, deri döküntüleri, kas zayıflığı, kemik yoğunluğu kaybı ve tekrarlayan migren baş ağrıları gibi diğer belirtiler de yaşanabilir.
Çölyak hastalığının belirtileri bireyselden bireye farklılık gösterdiğinden, teşhis konulması zor olabilir. Ancak, yukarıda belirtilen belirtiler sonucunda şüpheleniliyorsa, bir doktora başvurmak ve teşhis için gerekli testleri yaptırmak önemlidir. Hastalığın teşhisi konulduktan sonra, sürekli glutensiz bir diyete uyumlu kalmak, tedavi için en önemli adımdır.
Tedavi
Çölyak hastalığının tedavisi, sürekli olarak glutensiz bir diyete uyum sağlamayı gerektirir. Hastalığın nedeni gluten olduğundan, glutensiz beslenmek en etkili çözümdür. Bu nedenle, hastalar gluten içeren gıdaları tamamen ortadan kaldırmalıdır. Gluten içeren gıdaların yerini almak için glütensiz alternatifler bulunabilir. Bu nedenle, hastaların glütensiz bir diyetle beslenmeleri gerekmektedir.
Bununla birlikte, hastaların diyetlerini belirlemelerine yardımcı olan bir diyetisyenle çalışmaları önemlidir. Diyetteki eksiklikleri tespit etmek ve bunları telafi etmek için diyetisyenler, hastaların doğru bir şekilde beslenmeleri ve sağlıklarının korunmasına yardımcı olabilir. Tedaviye uygun şekilde devam edilmesi, hastalarda belirtilerin hafiflemesine ve normal yaşama geri dönmelerine yardımcı olabilir.
Ayrıca, hastaların tedaviye uyumlu kalmaları konusunda kendilerini motive etmeleri önemlidir. Tedaviye uyumsuzluk, belirtilerin tekrar ortaya çıkmasına ve sağlık sorunlarının oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle, hastaların sürekli glutensiz diyetlerini sürdürürlerken pozitif bir tutum sergilemeleri, sağlıklarının korunması açısından önemlidir.
Sürekli Glutensiz Diyet
Çölyak hastaları, gluten içeren gıdaları tüketmemelidirler. Bu nedenle, sürekli glutensiz bir diyetle beslenmek, hastalığın kontrol altına alınması için hayati öneme sahiptir. Bu diyet, glütensiz gıdaların tüketilmesini gerektirir ve çölyak hastaları bu diyeti ömür boyu uygulamalıdır.
Glutensiz diyetten bazı örnekler şunlardır:
- Pirinç, mısır, quinoa gibi glütensiz tahılların tüketilmesi
- Glütensiz ekmek, makarna ve nişastalı gıdaların tüketilmesi
- Sebzeler ve meyveler gibi doğal glütensiz gıdaların tüketilmesi
- Glütensiz sertifikalı ürünlerin tüketilmesi
Ayrıca, çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken diğer şeyler arasında, glütensiz ürünlerde bile gluten kontaminasyonu olabileceği ve bu nedenle gıdaların özenle seçilmesi gerektiği yer alır. Beslenme konusunda uzman kişilerden yardım almak da faydalı olabilir.
Sonuç
Çölyak hastalığının belirtilerini bilmek, hastalığın teşhisi için oldukça önemlidir. Sürekli glutensiz bir diyete sadık kalmak, çölyak hastalığının tedavisi için en etkili yöntemdir. Gluten içeren gıdaların tüketiminden kaçınarak sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmak, semptomlarının kontrol altında tutulmasına yardımcı olur. Tedavinin etkili olabilmesi için, glutensiz diyetin ömür boyu sürdürülmesi gerekmektedir. Bu şekilde, çölyak hastalığı ile birlikte sağlıklı bir hayat sürdürmek mümkündür.
