Bugün sizlere sistemik hastalıkların belirtileri hakkında bilgi vereceğiz. Sistemik hastalıklar birçok organı etkileyen ve vücutta yaygın etkileri olan hastalıklardır. Bu hastalıkların belirtileri çok farklı olsa da, genellikle yorgunluk, kas ağrısı, eklem ağrısı, ateş ve döküntü ile birlikte ortaya çıkar. Sistemik hastalıkların teşhisi zordur, ayrıntılı bir fizik muayene, tıbbi testler ve görüntüleme testleri yapılır. Romatoid artrit, lupus, diseminatif skleroz, takayasu arterit, kronik tiroitit ve Sjögren sendromu gibi birçok farklı sistemik hastalığın belirtilerini ele alacağız.
Romatoid Artrit Belirtileri
Romatoid artrit, genellikle kadınlarda daha sık görülen sistemik bir hastalıktır. Bu hastalıkta erken dönemde eklemlerde ağrı ve şişlik, yorgunluk, iştahsızlık ve kas ağrısı gibi belirtiler görülebilir. Eklemlerdeki ağrı ve şişlik özellikle sabah saatlerinde daha belirgin olabilir. Bu belirtiler belirgin hale geldiğinde, tanı koymak için doktorunuza başvurmalısınız.
Romatoid artritin sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin eklemlerdeki dokulara saldırması sonucu oluştuğu düşünülmektedir. İlerleyen dönemlerde kemiklerde bozulma ve şekil bozukluğu meydana gelebilir. Bu nedenle, tanı konulduktan sonra, doktorunuz tarafından önerilecek tedaviye uymak ve düzenli olarak kontrollerinizi yaptırmak önemlidir.
Romatoid Artrit Belirtileri | Tedavisi |
---|---|
Eklemlerde ağrı ve şişlik | İlaç tedavisi, fizik tedavi |
Yorgunluk | İlaç tedavisi, egzersiz |
Iştahsızlık | Beslenme desteği, diyet |
Kas ağrısı | Fizik tedavi, egzersiz |
Romatoid artrit tedavisinde, erken teşhis çok önemlidir. Tedavinin geciktirilmesi, eklemlerdeki bozulma ve sonrasında ortaya çıkabilecek kötü sonuçlar için risk oluşturabilir. Bu nedenle, eklemlerde ağrı ve şişlik gibi belirtiler fark edildiğinde, bir uzmana başvurarak gerekli muayene ve tetkiklerin yapılması ve gerektiği durumlarda tedaviye başlanması gerekmektedir.
Lupus Belirtileri
Lupus, dokuların bağışıklık sistemi tarafından yanlışlıkla saldırılması sonucu ortaya çıkan sistemik bir hastalıktır. Hastalığın belirtileri, genellikle deride başlayıp çeşitli organlarda yayılabilir. Gözlerde kızarıklık, yorgunluk, eklem ağrısı, döküntü ve ateş gibi belirtiler sıkça görülmektedir.
Eklem ağrısı, lupus hastalığının en yaygın belirtilerinden biridir. Eklemlerde şişlik ve ağrı oluşabilir ve genellikle sabahları daha kötü hale gelirler. Deride döküntü, özellikle güneşe maruz kaldıktan sonra ortaya çıkabilir ve yüz, eller ve ayaklarda en sık görülür. Aynı zamanda, lupuslu hastalarda sıklıkla yorgunluk ve ateş hissi görülebilir.
Yorgunluk, lupus hastalarında karşılaşılan en yaygın semptomlardan biridir ve sıklıkla günlük aktiviteleri etkiler. Ayrıca, lupus hastalarında görülen bir başka belirti de gözlerde kızarıklık ve yanma hissidir. Bu belirtiler, lupus hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlar ve belirli yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir.
SLE Belirtileri
Sistemik lupus eritematozus (SLE), bağışıklık sisteminin vücudun kendi hücrelerine saldırması nedeniyle ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. SLE belirtileri çok çeşitlidir ve klinik olarak önemli farklılıklar gösterir. Bunlar arasında döküntü, titreme, ateş, ağız yaraları, mide bulantısı ve karın ağrısı bulunur. Döküntü genellikle yüz, boyun, kollar ve bacaklarda görülür. Ağız yaraları ve mide bulantısı sık görülen diğer belirtilerdir ve sindirim sistemi problemleri ile ilişkilidir. Pek çok hasta, iştah kaybı, kilo kaybı, yorgunluk, halsizlik ve kas ağrısı gibi diğer belirtilerden de muzdariptir. SLE tanısı, kan testleri ve diğer tıbbi teşhisler ile konulabilir.
DILE Belirtileri
DILE, yani ilaçla tetiklenen sistemik lupus eritematozus, bazı ilaçların kullanımı sırasında oluşan bir hastalıktır. Deride döküntü, ateş ve eklem ağrısı en yaygın belirtilerdir. Yorgunluk ve kas ağrısı gibi diğer belirtiler de gözlemlenebilir. DILE belirtileri diğer lupus türleri ile benzerlik gösterir ancak ilaç kullanımının rolünü unutmamak gerekir. Kendiliğinden oluşmaz ve ilacın kullanımı ile ilişkilidir. İlaç kullanımı durdurulduğunda belirtilerin hafiflediği görülür. DILE tanısı koymak için doktorlar hastanın ilaç kullanımı geçmişine bakar ve bazı testler yapar.
Neonatal Lupus Belirtileri
Neonatal lupus, bir anne ve bebeği arasındaki immunolojik çatışma sonucu oluşan bir hastalıktır. Bebeğin cildinde ve diğer organlarında yan etkilere neden olabilir. En yaygın semptomlar arasında kanlı döküntüler, damar iltihabı, karaciğer sorunları ve düşük doğum ağırlığı yer almaktadır. Bazı bebeklerde kalp problemleri de görülebilir. Neonatal lupus nadir bir hastalıktır ama ciddi sorunlara neden olabilir. Tedavi, semptomlara bağlıdır ve doktor tarafından önerilir. İlaçlar ve semptomatik tedaviler, bebeğin semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Diseminatif Skleroz Belirtileri
Diseminatif skleroz, beyinde ve omurilikteki sinir hücrelerinin etrafındaki miyelin tabakanın tahrip olduğu bir hastalıktır. Bu hastalığın belirtileri, zaman içinde kötüleşerek artar ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler. En sık görülen belirtileri arasında görme kaybı, göz hareketlerinde zayıflama, konuşma bozuklukları, hafıza problemleri, yorgunluk, halsizlik ve uyuşukluk yer alır.
Bu hastalığa sahip olan kişilerin, koordinasyon ve denge sorunları da yaşayabilirler. Özellikle yürüme ve ayakta durma aktiviteleri zorlaşır. Bunun yanında idrar yapma ve bağırsak boşaltma problemleri, cinsel işlev bozuklukları ve kas spazmları da diseminatif skleroz belirtileri arasındadır.
Diseminatif skleroz, genellikle yaş aralığı olarak 20-50 yaş arasında görülür. Bu hastalık için henüz bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için bazı ilaç tedavileri ve yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir. Hastalar, diyetlerinde omega-3 ve D vitamini gibi besinleri tüketmeleri, mümkün olduğunca stresten kaçınmaları ve egzersiz yapmaları önerilir.
Takayasu Arterit Belirtileri
Takayasu arterit, ateroskleroz adı verilen bir hastalıkla ilişkili olan bir tür vaskülit olan nadir bir hastalıktır. Bu hastalığın belirtileri genellikle vücudun çeşitli bölgelerinde kan akışının sınırlanmasıyla ilişkilidir. Baş ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı, yorgunluk ve kol ve bacaklarda zayıflık hissi en yaygın olarak görülen belirtiler arasındadır. Kendinizi bu semptomlarla ilişkilendirdiğinizde, hemen doktorunuza başvurmalısınız. Teşhis edilmesi esastır, çünkü gelişmemiş bir hastalık tedavi edildiğinde, kalıcı hasarlara neden olabilir ve potansiyel olarak ciddi sonuçlar doğurabilir.
GCA Belirtileri
Giant Cell Arterit (GCA), atardamarlarda inflamasyon yaratan bir tür sistemik vaskülittir. Bu durum, atardamarların tıkanmasına yol açarak kafa ve boyun bölgesindeki arterleri etkiler. GCA belirtileri, genellikle 50 yaşından büyük insanlarda görülür ve kadınların erkeklere kıyasla daha fazla etkilendiği bilinmektedir.
Baş ağrısı, en sık görülen GCA belirtilerinden biridir. Ayrıca, çift görme, inme, kulak çınlaması ve yorgunluk gibi problemler de sık olarak görülür.
Birçok kişi, baş ağrısı ve yorgunluğun yaşla ilgili olabileceğini düşünebilir, bu nedenle GCA teşhisi sıklıkla gecikir. Ancak, GCA teşhisi zamanında konulursa, tedavi edilebilir ve geri dönüşümsüz hasarların önüne geçilebilir.
Takayasu Retinopatisi Belirtileri
Takayasu Retinopatisi genellikle Takayasu Arteriti olan kişilerde görülen bir göz hastalığıdır. Hastalığın belirtileri arasında görme kaybı, kanlı döküntü, kornea iltihabı ve göz yüzeyinde yaralar yer almaktadır. Göz problemleri, hastalığın ilerlediğinin bir işareti olabilir ve erken teşhis edilmesi önemlidir.
Bu hastalığın tedavisi, göz doktorları tarafından yapılır ve hastanın bireysel ihtiyacına göre belirlenebilir. Genellikle kortikosteroidler kullanılır ve bazı durumlarda immünsupresif ilaçlar da önerilebilir. Ayrıca, hastalığın belirtilerini hafifletmek için gözler nemli tutulmalı ve koruyucu gözlükler takılmalıdır.
Kronik Tiroitit Belirtileri
Kronik tiroidit, tiroid bezindeki iltihaplanma nedeniyle meydana gelen bir hastalıktır. Bu hastalıkta, tiroid bezindeki hücrelerin büyümesi ve fonksiyon kaybı görülür. Kronik tiroidit belirtileri arasında; boyun bölgesinde şişlik, yorgunluk, halsizlik, kilo alma veya kaybı ve gerginlik hissi yer alır. Bazı hastalarda, özellikle hipertiroidi aşamasında, çarpıntı, sıcak basması, terleme, sinirlilik ve titreme gibi semptomlar gözlemlenebilir. Kronik tiroidit tedavisi, altta yatan sebeplere bağlı olarak değişmektedir. Hormon dengesi sağlanarak semptomların azaltılması amaçlanır.
Hashimoto Belirtileri
Hashimoto belirtileri, boynun ön kısmında şişlik, halsizlik, depresyon, kabızlık, saç dökülmesi ve kas güçsüzlüğüdür. Bu belirtilerin varlığı, tiroid bezinde oluşan iltihap veya otoimmün bir tepki nedeniyle meydana gelir.
Beynin fonksiyonlarını etkileyen hormonal düzenleyici olarak tiroid bezinin düzgün çalışmaması, yukarıda belirtilen semptomlara neden olabilir. Tanı, tiroid hormon düzeylerindeki bir değişiklikle sağlanır ve tiroid bezi boyutlarının kontrol edilmesi gerekebilir.
- Boynun ön tarafında şişlik gibi fiziksel belirtiler
- Hızlı yorgunluk, halsizlik hissi
- Depresyon
- Kabızlık
- Saç dökülmesi
- Kas güçsüzlüğü
Bir kez teşhis edildikten sonra, Hashimoto tedavisi genellikle sentetik tiroid hormonları (T4) takviyesi ile gerçekleştirilir. Tedavi, tiroid hormonu seviyelerinin normal seviyelere dönmesine ve belirtilerin azalmasına yardımcı olur. Hashimoto hastaları, yaşam boyu T4 takviyesine ihtiyaç duyabilir.
Graves Belirtileri
Graves hastalığının belirtileri arasında, nabız hızında artış, aşırı terleme, sinirlilik, huzursuzluk, kilo kaybı, titreme, ve kas zayıflığı yer almaktadır. İnsan vücudunda, tiroid bezleri metabolizmanın düzenlenmesinde rol oynar. Graves hastalığı, vücutta tiroid hormonu üretimini artırarak aşırı metabolizmaya neden olur. Bu durum da kişide aşırı terleme, kalp atışlarının hızlanması, kabızlık, depresyon, sinirlilik ve halsizlik gibi belirtilere yol açar. Tedavi edilmediği takdirde Graves hastalığı, kalıcı hasarlar bırakabilen ciddi bir soruna dönüşebilir.
Sjögren Sendromu Belirtileri
Sjögren sendromu, vücudun çeşitli bezlerindeki salgı bezlerinde bir azalmaya neden olan bir sistemik bir hastalıktır. Bu hastalık, özellikle kadınlarda daha sık görülür. Sjögren sendromu belirtileri arasında göz kuruluğu ve ağız kuruluğu en yaygın olanlardır. Ayrıca, eklemlerde ağrı, yorgunluk ve deride döküntü de bu hastalıkla birlikte ortaya çıkabilir.
Ağız kuruluğu, genellikle sulu gıdaların yutulması ile birlikte de hissedilebilir. Göz kuruluğu, sürekli gözünüzün kuru, yanma veya kaşıntılı hissettirmesidir. Eklemlerde ağrı, özellikle el, ayak ve dizlerde hissedilebilir. Yorgunluk, Sjögren sendromu ile ilişkili bir diğer yaygın belirtidir. Bu hastalığı olan kişiler, sürekli yorgunluk hissine kapılabilirler. Deride döküntü ise tedavi edilmediği takdirde hastalığın ilerlemesiyle birlikte daha da yaygınlaşabilir.
- Bu belirtiler tedavi edilmedikleri takdirde ilerleyebilir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler.
- Sjögren sendromu tedavisi belirtilere yönelik şekilde yapılır, örneğin göz kuruluğu için yapay gözyaşı damlaları gibi.
PRCA Belirtileri
Pure red cell aplasia (PRCA)’ nın nadir görülen bir hastalık olduğu bilinmektedir ve daha çok kemoterapi veya uzun süreli immünosüpresif tedavi gören bireylerde görülmektedir. Bu hastalığın en belirgin belirtileri kanlı döküntü, ateş, aşırı yorgunluk ve ağız yaraları şeklindedir. Bu belirtiler, PRCA tedavi edilmediğinde tedavi edilemeyen anemiye neden olabilir. Bu sebeple, belirtilerin ortaya çıkması durumunda bir doktorla görüşmek önemlidir. PRCA’ nin bir dizi tedavisi vardır ve tanı aldığınızda, doktorunuz sizin için uygun tedavi yöntemlerini belirleyecektir.
SS-A Belirtileri
Sjögren sendromu (SS) olarak da bilinen SS-A, vücudun nemli bölgelerini etkiler. Bu hastalık, salgı bezlerinin ve göz ve ağız gibi diğer bölgelerin nemli kalmasını sağlayan sıvıları üretmeyi durdurur. Böylece, ağız ve gözlerde kuruluk ortaya çıkar. SS-A belirtileri, ağızda ‘tuzlu’ veya ‘metalik’ bir tat hissi, gözlerde yanma ve kaşıntı ile birlikte ciltte kaşıntı ve kızarıklık, sinirlilik, unutkanlık ve kas ağrısıdır. Hastalık teşhis edildiğinde, tedavisi semptomları yönetmeye yardımcı olmak için bir dermatolog veya romatolog tarafından planlanmalıdır.