Ruh ve sinir hastalıklarının belirtileri insan hayatında yaygın bir konudur. Depresyon, kaygı bozukluğu, bipolar bozukluk, şizofreni, borderline kişilik bozukluğu gibi belirtiler, nöbetler veya sürekli tekrarlanan istemsiz davranışlar gibi tarif edilebilir. Her birey farklı bir durumda farklı bir belirti üretebilir. Fakat unutulmamalıdır ki, bu belirtilerle yaşayıp, kendini kaptırmak doğru bir tavır değildir. Belirtilerin azaltılması için tedaviye başvurulmalıdır. Öncellikle belirtiler tanınmalı belirlendikten sonra, hastalıkla mücadele etmek daha kolay olacaktır. Bu nedenle, bu makalede belirtiler hakkında bilgi verilecek ve ne zaman profesyonel yardım alınması gerektiği konusunda rehberlik edilecektir.
Depresyon
Depresyon, ciddi bir ruhsal bozukluk olarak tanımlanır ve günlük aktiviteleri etkileyen birçok belirti içerir. Yorgunluk, halsizlik, keyif almama, kilo kaybı, iştah değişiklikleri ve uyku problemleri depresyon belirtileri arasında en yaygın olanlardır. Depresyon ayrıca, düşünce ve davranışlarda değişiklikler ile kendini gösterir. Kişi kendini çaresiz ve umutsuz hissedebilir, hatta intihar düşünceleri de ortaya çıkabilir.
Depresyon belirtileri birkaç haftadan fazla sürerse, profesyonel yardım almak önemlidir. Depresyon tedavisi, ilaç tedavisi, terapi veya bu iki tedavinin birleşimi olabilir. Tedaviye erken başlamak, tedavinin daha etkili olmasına yardımcı olabilir ve belirtilerin şiddetini azaltabilir.
Bununla birlikte, bir kişi kendisinde depresyon belirtileri fark ettiğinde, kendine iyi bakmalı ve kendisi için yapabileceği birçok şey vardır. Kendine zaman ayırmak, sağlıklı beslenmek, egzersiz yapmak, uyku düzenine dikkat etmek ve sosyal aktivitelerle ilgilenmek belirtileri azaltabilir ve genel ruh halini iyileştirebilir.
Ansikete Bozukluğu
Ansikete Bozukluğu, sürekli endişe, gerginlik, panik atakları, uykusuzluk, çarpıntı ve terleme, tedirginlik ve terleme gibi belirtileri içerir. Bunlar kişinin günlük yaşamını etkileyebilir ve hatta normal aktiviteleri yerine getirmek için zorluklar yaratabilir. Bu belirtiler genellikle öğrenme problemleri, yaşam olayları ve/veya genetik faktörler gibi çeşitli nedenlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bazı durumlarda, yaşam koşullarındaki değişiklikler, terapi veya ilaçlar yardımıyla bu belirtiler yönetilebilir. Ancak bazen destek almak için bir uzmana başvurmak gerekir. Ansikete bozukluğu olan kişiler, yaşadıkları belirtilerin yanı sıra tedaviye yanıt verdiklerinde daha sağlıklı bir hayat sürdürebilirler.
Obsesif Kompulsif Bozukluk
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), bireylerin nahoş, tekrarlayan düşünceleri (obsesyonlar) veya gereksiz davranışları (kompulsiyonlar) takip etme konusunda yoğun bir arzuya sahip oldukları bir anksiyete bozukluğudur. Obsesyonlar, sürekli olarak aklına takıntılı bir konu dönen, tekrar eden ve genellikle hoşgörüsüz olan zihinsel imajlar ya da düşüncelerdir. Kompulsiyonlar, bu düşünceleri önlemek için tekrarlanması gereken zorlayıcı davranışlardır.
Örneğin, bir kişi elini tekrar yıkama takıntısı ile karşılaştığında, elleri sürekli olarak yıkamak zorunda kalacağına inanabilir. Bu davranış, zamanını boşa harcar ve kişinin normale dönmesini engeller. İlaç tedavisi ve terapi, OKB belirtilerini tedavi etmek için kullanılabilir.
Tik Bozuklukları
Tik bozuklukları, istemsiz kas kasılmaları veya vokalizasyonlar gibi tekrarlayan davranışlarla karakterize edilir. Tiroid bozukluklarının veya ilaçların yan etkisi olarak da ortaya çıkabilir. Tik bozuklukları, genellikle çocuklukta ortaya çıksa da, yetişkinlerde de görülebilir ve sıklıkla stres, kaygı, yorgunluk veya uyarıcı etkisine maruz kalmakla ilişkilendirilir. Hafif tikler, tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden kaybolabilirken, ciddi tikler tedavi gerektirir. Terapötik tedaviler, davranış terapisi ve ilaçlar tik bozukluklarının tedavisinde kullanılmaktadır.
Yeme Bozuklukları
Yeme bozuklukları, yaşamsal bir konuma ulaşabilen bir halk sağlığı sorunudur. Yeme bozukluğu olan birçok insan kilo kaybı yaşar, ancak bazıları obeziteye yol açan kilo alma eğilimi gösterir. Anoreksiya nervoza (anoreksi), bulimia nervoza (bulimia) ve binge eating disorder (BED, Yeme Bozukluğu) gibi birçok türü vardır. Anoreksi, sıkı rejimlerle kilo vermeyi hedefleyen ve yiyecek tüketimini minimumda tutan bir yeme bozukluğudur. Bulimia’da, kişiler genellikle atak halinde yemek yerler ve daha sonra bu tüketilen yiyecekleri kusarlar. BED’de ise kişiler belirli bir süre boyunca aşırı miktarda yemek yiyebilirler. Tedavi edilmeyen yeme bozuklukları, kalp problemleri, sindirim sorunları ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Yaygın Kaygı Bozukluğu
Yaygın kaygı bozukluğu, insanların günlük hayatta sürekli bir endişe duymalarına neden olabilir. Bu endişe, genel olarak kontrol edilemez, sıkıcı bir his olarak hissedilir ve insanların işlevselliğini etkileyebilir. Bu bozukluğun belirtileri arasında, sürekli bir endişe, uyku problemleri, kas gerilimi, baş ağrısı ve mide problemleri yer alır. Ayrıca, endişeler genellikle alakasız veya abartılıdır ve kişinin iş veya sosyal yaşamını etkileyebilir. Belirtileri hafifletmek için, terapi ve/veya ilaçlar kullanılabilir.
Bipolar Bozukluk
Bipolar bozukluk, duygusal değişimlerle karakterize bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Bu hastalığın belirtileri, manik ya da hipomanik ataşmanın yanı sıra depresif epizodları da içerir. Manik ataklar, yüksek ruh hali, enerjinin artması, konuşma hızının artması, risk alma eğilimi, uykunun azalması, aşırı özgüven gibi belirtilerle kendini gösterir. Hipomanik atağın semptomları maniye benzer ancak daha hafif ve daha uzundur. Depresif epizodlar ise, yorgunluk, hüzün, kaygı, uyku problemleri, iştah değişiklikleri, intihar düşünceleri gibi belirtilerle karakterizedir. Tedavi edilmediğinde, bipolar bozukluk, sosyal işlevsellikte bozulmaya neden olabilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Tedavisi, ilaçlar ve terapi gibi yöntemlerle mümkündür.
Şizofreni
Şizofreni, insan yaşamındaki en ciddi ve kalıcı psikiyatrik rahatsızlıklardan biridir. Gerçeklikle ayrılmaya kadar ilerleyen düşünce dalgalanmaları, halüsinasyonlar, başkalarının eylemleri veya nefreti hakkında yanlış inançlar içerebilir. Şizofrenik hastalar genellikle çevrelerinden kopuk ve bölünmüş bir dünya algısı yaşarlar. Şizofreni belirtileri arasında, konuşma ve duygu düzensizlikleri, sosyal geri çekilme, duygusal tepkilerin anlamsızlığı ve duyu durumundaki değişiklikler yer alır. Bu belirtiler genellikle ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkar ve ömür boyu devam edebilir. Tedavi ile semptomlar kontrol altına alınabilir, bu nedenle zamanında teşhis ve tedavi önemlidir.
Borderline Kişilik Bozukluğu
Borderline Kişilik Bozukluğu, belirgin duygusal dalgalanmalar ve ilişki problemleri ile karakterize edilen bir hastalıktır. Bu bozukluğa sahip bireylerde aşırı kaygı, öfke, korku ve yalnızlık hissi görülebilir. İlişkilerde sabit bir karar vermekte zorluk çekerler ve ilişkilerinde dalgalanmalar yaşarlar. Kendilerine zarar verme ya da intihar düşünceleri sıklıkla ortaya çıkar. Bu bozukluğa sahip kişilerde genellikle duygusal dalgalanmalar sırasında aşırı öfke gösterimi ya da kendilerini diğer insanlardan soyutlama biçiminde davranış şekilleri gözlenebilir. Borderline Kişilik Bozukluğu olan kişilerin tedavisi ayrıntılı psikoterapiler ve ilaçlarla yapılmaktadır.
