Parkinson hastalığı, beyinde dopamin eksikliği nedeniyle ortaya çıkan bir nörolojik hastalıktır. Hastalığın en bilinen belirtileri arasında ellerde, kollar ve ayaklarda titreme, yavaş hareketler, vücut sertliği, denge problemleri ve motor olmayan belirtiler yer alır. Parkinson hastalarında tedavi ile istemsiz hareketler, düzensiz hareketler ve dozu kaçmış hareketler de görülebilir. Ayrıca, hastalar çevrelerine uyum sağlama, düşünce ve hafıza gibi davranışlarda kayıplar yaşayabilirler. Bu belirtiler bir arada veya ayrı ayrı olarak ortaya çıkabilir.
Titreme (Tremor)
Parkinson hastalığı, beyindeki dopamin adlı nörotransmitterin eksikliğinin yol açtığı ilerleyen yaşlarda sıkça görülen bir hastalıktır. Bu hastalığın en bilinen belirtisi titremedir. Özellikle ellerde, kollar ve ayaklarda meydana gelen titreme Parkinson hastalığının ilerlemesiyle birlikte artar ve hareketleri kontrol etmeyi zorlaştırır. Parkinson hastalarında titreme kontrol edilemediği için çok rahatsızlık verici bir durumdur. Ancak ilaç tedavisi ve özel medikal cihazlar kullanılarak titreme kontrol altına alınabilir. İlaç tedavisi ile hastalığın erken evrelerinde titremenin önüne geçmek mümkündür.
Yavaş Hareketler (Bradykinesia)
Yavaş hareketler veya bradykinesia, Parkinson hastalığının en yaygın belirtilerinden biridir. Bu belirti, dopamin eksikliğinin neden olduğu motor kontrol sorunlarından kaynaklanır. Hareketlerin yavaşlaması, hastaların günlük yaşam aktivitelerini yapmasını zorlaştırır. Örneğin, basit bir yürüyüş, düğme ilikleme veya diş fırçalama işlemleri bile zaman alabilir. Hastalarda özellikle yüz ifadeleri, kol ve bacak hareketleri yavaşlar ve sınırlı hale gelir. Uzmanlar, erken teşhis edildiğinde yavaşlama belirtisinin daha etkili bir şekilde tedavi edilebileceğini belirtmektedir.
İstemsiz Hareketler (Diskineziler)
Parkinson hastalığında istemsiz hareketler, tedavi ile ortaya çıkabilecek bir yan etki olabilir veya hastalığın doğal bir seyri olarak ortaya çıkabilir. Bu hareketler kontrolsüz bir şekilde ortaya çıkabilir ve hastaların kontrolümü kaybetmesine neden olabilir. İstemsiz hareketler genellikle kol, bacak, çene ve yüzde meydana gelir. Tedaviye yanıt verilmeme durumunda, istemsiz hareketler daha şiddetli hale gelebilir. İstemsiz hareketler, hastalar ve tedavi sağlayıcıları için uzun dönem bir endişe kaynağıdır. Hastaların doktorlarına bildirmesi önemlidir.
Düzensiz Hareketler (Koreiform Hareketleri)
Parkinson hastalarında, ilerleyen dönemlerde tedavinin yan etkisi olarak koreiform hareketleri denilen düzensiz hareketler ortaya çıkabilir. Bu hareketler, hızlı ve neredeyse kasıtsız olup vücutta farklı bölgeleri etkileyebilir. Özellikle yüz ve dilde sıklıkla görülür. Bu hareketler Parkinson hastalığının doğal seyri de olabilir. Koreiform hareketler, sıklıkla ilaç dozajının artması ile birlikte ortaya çıkar. Hastaların ilaç dozajlarını ayarlamaları, bu tip yan etkilerin gelişmesini engelleyebilir.
Dozu Kaçmış Hareketler (Dizkinezi)
Parkinson hastaları tedavi sırasında dozu kaçmış hareketler yaşayabilirler. Bu hareketler, hastalığın doğal seyri ya da tedavinin yan etkisi olarak ortaya çıkabilir. Aşırı yüz ya da dil hareketleri gibi belirtiler görülebilir. Bu hareketler hastaların günlük hayatını olumsuz etkileyebilir.
Bu tür yan etkileri en aza indirmek için, doktorlar hastaya özel bir tedavi planı yaparlar. Bu plan gerektiğinde ilaç dozlarını azaltmayı ya da ilaç kombinasyonlarını değiştirmeyi içerebilir. Parkinson hastalarının doktorlarını düzenli olarak ziyaret etmeleri önemlidir.
Rigidity/Stiffness (Sertlik)
Parkinson hastalarında kas ve eklemlerde sertlik hissedilir. Bu sertlik, kasların gerilerek sürekli olarak gergin kalması sonucu meydana gelir. Sertlik nedeniyle hastaların hareketleri kısıtlı hale gelir ve normal aktiviteleri yapmakta zorlanırlar. Özellikle sabahları bu sertlik daha fazla hissedilir ve hastaların hareket etmekte zorlanmalarına neden olabilir. Parkinson hastalarında görülen sertlik, ilaç tedavisi ve fizyoterapiyle kontrol altına alınabilir. Ayrıca, düzenli egzersiz yapmak da sertliği azaltabilir ve hastaların daha hareketli olmasına yardımcı olabilir.
Denge Problemi
Parkinson hastalığında, denge problemleri sıkça görülen belirtiler arasındadır. Hastalar yürürken ve ayakta dururken dengelerini kaybedebilirler. Denge kaybı, hem düşme riskini artırır hem de hastaların günlük yaşamlarını etkileyebilir. Ayrıca, Parkinson hastaları yürürken küçük adımlar atma eğilimindedirler. Bu da yavaş yürümeye, yürürken sertleşmeli ve hareket etmekte zorlanmaya sebep olabilir. Hastaların hayat kalitesi, dengelerindeki problemlerle birlikte azalır.
Postural Instability
Parkinson hastalığına bağlı olarak, hastaların vücut pozisyonlarına duyarlılıkları azalır ve postural instabilite ortaya çıkabilir. Bu durum, özellikle yürürken ve hareket halindeyken problemler yaşanmasına neden olabilir. Hastalar, ani baş dönmesi ve denge kaybı yaşayabilirler. Postural instabilite, düşme riskini artırır ve hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Tedavi ile yönetilebilir olan bu belirtiler, hastaların yaşam kalitesini korumak için erken teşhis ve tedavi ile kontrol altına alınmalıdır. Ayrıca, bazı fizik tedavi teknikleri de postural instabiliteyi yönetmek için kullanılabilir.
Parkinson hastaları, vücut pozisyonlarının duyarlılığındaki azalmanın neden olduğu postural instabilite yaşayabilirler.
Parkinson hastalığı, vücut pozisyonlarının duyarlılığındaki azalmanın neden olduğu postural instabilite yaşayan hastalar için büyük bir zorluk oluşturur. Bu belirti, sıklıkla düşme riskini arttırır ve hastanın günlük yaşamını zorlaştırabilir. Parkinson hastalarında denge problemleri sadece yürümeyi zorlaştırmakla kalmaz, aynı zamanda hastaların özgüveni düşer ve hareketlerde ciddi sınırlamalar ortaya çıkar. Bu nedenle, Parkinson hastalarına denge egzersizleri önerilmekte ve düzenli fizik tedavi önerilmektedir.
Adaptasyon Bozukluğu
Adaptasyon bozukluğu, Parkinson hastalığı olan kişilerde oldukça sık görülen bir belirtidir. Hastalar, çevrelerine uyum sağlama yeteneklerinde azalmalar yaşarlar. Örneğin, önceden bildiği yollara yürürken birden bire şaşırabilir, basamak çıkarken zorlanabilirler. Bu durum, hastaların günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilir ve hatta düşme riskini artırabilir. Tedavi ile bu belirtiler kontrol altına alınabilir. Fizik tedavi, egzersiz ve terapiler adaptasyon becerilerini arttırabilir ve hastaların günlük yaşamlarını kolaylaştırabilir.
Parkinson hastaları, çevrelerine uyum sağlama yeteneklerinde azalmalar yaşayabilirler.
Parkinson hastalığı sadece motor belirtilerle değil, non-motor belirtilerle de birlikte gelir. Bu belirtiler arasında, çevrelerine uyum sağlama yeteneklerinde azalmalar yer alır. Parkinson hastaları, değişen koşullara ve çevreye uyum sağlama konusunda zorlanabilirler. Bu, hastaların günlük aktivitelerini gerçekleştirirken zorluk yaşamalarına sebep olabilir. Ayrıca, Parkinson hastalığı depresyon, kaygı, uyku bozuklukları, kabızlık, unutkanlık ve bulanık görme gibi motor olmayan belirtilerle de sıkıntı yaratabilir.
Non-Motor Symptoms (Motor Olmayan Belirtiler)
Parkinson hastalığı sadece motor belirtileriyle değil, aynı zamanda motor olmayan belirtilerle de ilişkilendirilir. Bu belirtiler arasında depresyon, kaygı, uyku bozuklukları, kabızlık, unutkanlık ve bulanık görme yer alır. Parkinson hastalığından muzdarip olan kişiler, non-motor belirtilerle başa çıkmak için destekleyici tedaviler alabilirler. Örneğin, depresyon tedavisi olarak antidepresan ilaçlar verilebilir. Çok düşük dozlarda kullanılan dopamin agonisti, kabızlık ve uyku bozukluklarıyla mücadelede yardımcı olabilir. Parkinson hastalığı tedavisinde sadece motor belirtiler değil, aynı zamanda bu non-motor belirtiler de ele alınmalıdır.
Parkinson hastalarında motor olmayan belirtiler de sıkça görülür. Bunlar arasında depresyon, kaygı, uyku bozuklukları, kabızlık, unutkanlık ve bulanık görme sayılabilir.
Parkinson hastalarının sıklıkla karşılaştığı motor olmayan belirtiler vardır. Bu belirtiler arasında depresyon, kaygı, uyku bozuklukları, kabızlık, unutkanlık ve bulanık görme bulunmaktadır. Depresyon, Parkinson hastalığı olan kişilerin %50’sinde görülmektedir. Kaygı, aynı zamanda Parkinson hastalığı olan kişilerin %50’sinde de görülebilir. Uykusuzluk, sık idrara çıkma, kabızlık ve diğer sindirim sorunları da hastalığın ortak semptomlarıdır. Hastalar ayrıca unutkanlık, zayıf düşme, baş dönmesi ve tartıda şiddetli değişiklikler de yaşayabilirler.
