Hirschsprung hastalığı, bağırsak hareketlerinin bozulmasına neden olan bir nörojenik bağırsak hastalığıdır. Kabızlık, karın ağrısı, kilo kaybı, bağırsak tıkanması ve kusma gibi belirtiler görülebilir. Yeni doğan bebeklerde ise bulantı, kusma, ciltte çöküntüler ve dışkı retansiyonu gibi belirtiler görülebilir. Yetişkinlerde ise kabızlık, ishal, karın ağrısı, şişkinlik ve iştahsızlık gibi belirtiler görülebilir. Hastalığın nedenlerine gelince, bağırsaklardaki peristaltizm (sinirsel kasılma) bozukluğu sonucu ortaya çıkabilir. Ayrıca, ailede daha önce Hirschsprung hastalığı olan birinin bulunması riski artırabilir. Bebeğin embriyonik dönemde bağırsaklarda gelişim bozukluğu yaşaması sonucu da ortaya çıkabilir. Hastalık kalp, akciğer veya bağırsak cerrahisi sonrasında da ortaya çıkabilir. Tedavi yöntemleri arasında cerrahi tedavi, ilaç tedavisi ve beslenme düzenlemesi yer alıyor.
Hirschsprung Hastalığı Nedir?
Hirschsprung hastalığı, bağırsak hareketlerinin bozulmasına neden olan nörojenik bir bağırsak hastalığıdır. Bu hastalık, bağırsaktaki kas hareketlerini kontrol eden sinir hücreleri ile bağırsak duvarındaki kasların koordinasyonunda bir sorun oluşması sonucu ortaya çıkar. Sinir hücreleri normal işlevini yerine getiremeyince, bağırsakta atıl kalan kısım zorlanır ve dışkılamada güçlük yaşanır.
Vücuttaki normal fonksiyonlarda sinirlerin düzgün çalışması gerekiyor. Hirschsprung hastalığında ise, bazı kesimlerde bu sinirlerin yokluğu ya da işlev görememesi sonucu kişide kabızlık, ağrı, şişkinlik ve gıda intoleransı belirtileri ortaya çıkar.
Hastalığın Belirtileri
Hirschsprung hastalığı, bağırsak hareketlerinin bozulmasına neden olan bir nörojenik bağırsak hastalığıdır. Hastalığın en yaygın belirtileri arasında kabızlık, karın ağrısı, kusma, kilo kaybı ve bağırsak tıkanması yer alır. Kabızlık, günde üç kez veya daha az dışkı yapmak veya bağırsağı tamamen boşaltamamakla ilgilidir.
Karın ağrısı, genellikle bağırsak hareketleri esnasında artar ve hastalığın ilerlemesiyle birlikte daha sık hale gelir. Kusma, yiyeceklerin sindiriminde sorun yaşanması nedeniyle ortaya çıkabilir.
Kilo kaybı, sindirim sistemi sorunları nedeniyle besin maddelerinin emiliminde engel oluşturabileceği için görülebilir. Bağırsak tıkanması ise, bağırsaklarda dışkı birikerek tıkanıklığa yol açar ve acil bir tıbbi müdahale gerektirebilir.
Hirschsprung hastalığı, bebeklerde de yetişkinlerde de görülebilir. Yeni doğan bebeklerde, bulantı, kusma, ciltte çöküntüler ve dışkı retansiyonu gibi belirtiler görülebilir. Yetişkinlerde ise, kabızlık, ishal, karın ağrısı, şişkinlik ve iştahsızlık gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Bebeklerde Belirtileri
Hirschsprung hastalığı bebeklerde özellikle yeni doğanlarda nadir görülen ancak ciddi bir bağırsak hastalığıdır. Bebeklerdeki belirtileri arasında bulantı, kusma, ciltte çöküntüler, dışkı retansiyonu, karın şişkinliği ve bağırsak hareketlerinin olmaması yer alır. Bebeğin dışkılaması zorlaşır ve genellikle kabızlık problemi yaşanır. Bebeğin beslenmesinde de sorunlar olabilir, çünkü besinlerin emilimi etkilenir. Bu nedenle, bebeklerde Hirschsprung hastalığı şüphesi varsa, hemen bir uzmana danışılmalıdır.
Yetişkinlerde Belirtileri
Hirschsprung hastalığı, genellikle bebeklerde ortaya çıkan bir hastalık olarak bilinse de, bazı yetişkinlerde de görülür. Bu durumda, kabızlık, ishal, karın ağrısı, şişkinlik ve iştahsızlık gibi belirtiler görülebilir. İçeride biriken dışkı, neden olduğu kabızlık veya ishale bağlı olarak belirtiler artabilir. Aynı zamanda, hastalık ilerledikçe, kalın barsağın genişlemesine bağlı olarak karın ağrısı artar ve fazla dışkı nedeniyle şişkinlik oluşur. Bu belirtiler, hastalığın erken teşhis edilmesi için takip edilmelidir.
- Kabızlık
- İshal
- Karın ağrısı
- Şişkinlik
- Iştahsızlık
Hastalığın Nedenleri
Hirschsprung hastalığının nedenleri arasında en yaygın olanı, bağırsaklarda peristaltizm adı verilen sinirsel kasılma bozukluğudur. Normalde, bağırsakların kasılması, dışkıyı kalın bağırsak boyunca hareket ettirir ve sonunda dışkılamanın gerçekleşmesine neden olur. Ancak, Hirschprung hastalığı olan kişilerde, bağırsak kasları normal şekilde kasılmadığı için dışkı ilerleyemez ve bağırsakta birikir.
Bununla birlikte, hastalığın nedenleri arasında kalıtsal faktörler de yer alır. Eğer ailede daha önce Hirschsprung hastalığı olan biri varsa, bir sonraki nesilde hastalığın görülme riski daha yüksek olabilir. Gelişimsel nedenler de hastalığa neden olabilir. Bebeğin embriyonik dönemi sırasında bağırsaklarında gelişim bozukluğu meydana gelirse, hastalık ortaya çıkabilir. Ayrıca, kalp, akciğer veya bağırsak cerrahisi sonrasında da hastalık görülebilir.
Kalıtsal Nedenler
Hirschsprung hastalığı, nörojenik bir bağırsak hastalığıdır ve bağırsak hareketlerinin bozulmasına neden olur. Hastalığın kalıtsal nedenleri de bulunmaktadır. Ailede daha önce Hirschsprung hastalığı olan birinin bulunması, bu hastalığın diğer aile üyelerinde de görülmesi riskini artırabilir.
Genetik olarak aktarılan bu hastalık, kalın bağırsağın kas tabakasındaki sinir hücrelerinin doğru şekilde gelişmemesiyle ilgilidir. Kalıtsal faktörlerin yanı sıra, bebeğin embriyonik dönemde bağırsaklarda gelişim bozukluğu yaşaması da hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilir.
Özellikle ailede daha önce hastalık görülmüşse veya başka bir nedenle risk faktörü mevcutsa, bebeklerde dışkı retansiyonu gibi belirtilere karşı dikkatli olunmalı ve en kısa sürede gerekli tedavi uygulanmalıdır.
Gelişimsel Nedenler
Hirschsprung hastalığının gelişimsel nedenleri arasında, bebeğin embriyonik dönemde bağırsaklarda gelişim bozukluğu yaşaması yer alıyor. Bu durumda bağırsaklardaki sinir hücreleri yeterince gelişemez ve bağırsak hareketleri bozulur. Hirschsprung hastalığı, bebeklerde en sık görülen bağırsak hastalıklarından biridir ve doğumda fark edilebilir.
Bu hastalıkta bebeklerin ciltlerinde çöküntüler, kilo kaybı, bağırsak hareketlerinde zayıflık, dışkı retansiyonu gibi belirtiler görülebilir. Tedavisi için erken tanı önemlidir ve genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Bebeğin yaşına, hastalığın yaygınlığına ve komplikasyonların varlığına bağlı olarak tedavi planı oluşturulur.
Bu süreçte ebeveynlerin, bebeklerinin beslenme düzenleri ile ilgili doktorlarına danışarak uygun bir plan yapmaları da önemlidir. Bebeklerin yeterli beslenmesini sağlamak, tedavi sürecinde iyileşme açısından önemlidir.
Diğer Nedenler
Hirschsprung hastalığı, kalp, akciğer veya bağırsak cerrahisi sonrasında da ortaya çıkabilir. Bu ameliyatlar nedeniyle sinir veya kas hasarı meydana gelebilir. Örneğin, kalp ameliyatı sonrası, hastaların %1 ila %8’i Hirschsprung hastalığına yakalanabilir.
Bu durumda, hastaların uzun süreli kabızlık, karın ağrısı, şişkinlik ve kilo kaybı gibi semptomları olabilir. Bunlar, normal sindirim sürecini tamamlamakta zorlanan etkilenen bağırsak bölgesiyle ilgilidir.
Ayrıca, diğer nedenler arasında enfeksiyonlar, kronik inflamatuar bağırsak hastalığı ve diğer bağırsak hastalıkları da yer alabilir. Bu nedenlerle ortaya çıkan semptomlar, Hirschsprung hastalığına benzer olabilir. Bu nedenle, tanı koymak için doktor kontrolü gereklidir.
Tedavi Yöntemleri
Hirschsprung hastalığı, cerrahi müdahale, ilaç tedavisi ve beslenme düzenlemesi gibi yöntemlerle tedavi edilebilir. Cerrahi müdahale, hastalığın ileri seviyelerinde tercih edilen bir yöntemdir. Bu yöntemde, kalın bağırsağın etkilenen kısmı çıkarılır. İlaç tedavisi, hastanın kabızlık gibi semptomlarını hafifletmek için laksatif ve diğer ilaçlar kullanılabilir. Beslenme düzenlemesi ise hastalığın semptomlarına yardımcı olacak şekilde yapılır. Ayrıca, cerrahiden önce ve sonra hastanın diyetinde değişiklikler yapılması gerekebilir. Bu değişiklikler hastalığın etkilerini azaltmaya yardımcı olur ve iyileşme sürecine katkıda bulunur.
Cerrahi Tedavi
Hirschsprung hastalığının ileri seviyelerinde, cerrahi müdahale tercih edilen bir yöntemdir. Ameliyatın temel amacı, kalın bağırsağın etkilenen kısmını çıkarmaktır. Cerrahi müdahale sırasında, bağırsak duvarının sağlıklı kasları, etkilenen kasların yerine konur. Bu sayede bağırsak hareketleri tekrar normale döner. Ameliyat sonrası hastanın iyileşme süreci yaklaşık bir hafta sürer. Hastaların ameliyat sonrasında doktorlarının verdiği talimatları doğru bir şekilde takip etmeleri gerekmektedir. Ayrıca, özel bir diyet takvimi de uygulamaları hastalığın yönetiminde önemli bir rol oynar.
İlaç Tedavisi
Hirschsprung hastalığı olan hastaların semptomlarını hafifletmek için ilaç tedavisi tercih edilebilir. Genellikle kullanılan ilaçlar arasında laksatifler, bağırsak hareketlerini artıran ilaçlar ve antibiyotikler yer alır. Laksatifler, bağırsak hareketlerini hızlandırarak kabızlık sorununu azaltır. Bağırsak hareketlerini artıran ilaçlar, sindirim sistemindeki kasların çalışmasını kolaylaştırır ve dışkılamayı kolaylaştırır. Antibiyotikler ise bağırsaklardaki bakterilerin dengesini düzenleyerek enfeksiyon riskini azaltır.
İlaç tedavisi, genellikle cerrahi müdahaleye hazırlık olarak da kullanılabilir. Ancak, ilaç tedavisi hastalığı tedavi etmez, sadece semptomları hafifletir. Bu nedenle, ilaç tedavisinin yanı sıra cerrahi müdahale ve beslenme düzenlemesi gibi tedavi yöntemleri de uygulanabilir.
Beslenme Düzenlemesi
Hirschsprung hastalığına sahip hastalar beslenme düzenlemeleri ile semptomları hafifletebilirler. Kabızlık gibi semptomlar, lif içeriği yüksek gıdalardan zengin bir diyetle hafifletilebilir. Sıvı alımı da kabızlığı azaltmak için önemlidir. Ancak, gaz ve şişkinliğe neden olabileceği için işlenmiş gıdalardan, yağlı ve baharatlı gıdalardan kaçınmak önemlidir. Ayrıca, gluten içeren gıdalar, laktoz veya süt ürünleri de semptomları artırabilir. Bu nedenle hastaların diyetlerini doktorlarıyla birlikte düzenlemeleri önemlidir.
