Gilbert hastalığı, karaciğerin bilirubin metabolizmasını bozarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu yazımızda ise Gilbert hastalığının belirtilerini ele alacağız.
Gilbert Hastalığı Nedir?
Gilbert hastalığı, karaciğerin bilirubini yeterince işleyememesi nedeniyle oluşan bir metabolik bozukluktur. Bilirubin hemoglobinden türetilir ve karaciğer tarafından işlenir. Ancak Gilbert hastalığı olan kişilerde, karaciğer hücreleri bilirubini işleyemeyerek kandaki bilirubin seviyesinde artışa neden olur. Bu seviyenin yüksek olması ciltte sarı renk değişimi, gözlerde sarılık gibi belirtilere neden olabilir. Bu nedenle Gilbert hastalığı genellikle sarılık olarak da adlandırılır.
Gilbert hastalığı, otozomal dominant bir genetik bozukluk olarak kalıtımsal olabilir. Yani ebeveynlerden birinden bu genetik özellik alındığında hastalığın ortaya çıkma olasılığı yüksek olabilir. Ancak çoğu zaman hiçbir belirti vermeden yaşam boyu devam edebilir.
Tam bir tedavisi olmayan Gilbert hastalığı, hafif olduğu zamanlarda bir müdahale gerektirmez. Ancak hafif belirtiler yaşayan kişiler yine de önerilen beslenme düzenine uyarak, belirli ilaçlar kullanarak ve dehidrasyonu önlemek için yeterli miktarda sıvı alarak yaşamlarına devam edebilirler.
Belirtiler
Gilbert hastalığı belirtileri herkeste görülmez. Genellikle hastaların %30’unda belirtiler gözlemlenir. En sık belirtiler arasında ciltte sarılık, yorgunluk ve ishal bulunur. Bunların yanı sıra bazı hastalar karın ağrısı, bulantı, kusma ve iştahla ilgili sorunlar yaşayabilirler.
Sarı ten, birçok karaciğer hastalığında gözlemlenen bir belirtidir. Yorgunluk hissi de sık görülen bir belirti olarak öne çıkar. Ayrıca, bazı hastalar ishal yaşarlar veya sık tuvalete çıkarlar. Bu belirtiler genellikle hafiftir ve yaşamla uyumludur, bu nedenle hastalık müdahale gerektirmeyebilir.
Belirtilerden şüpheleniyorsanız, kan testleriyle Gilbert hastalığı teşhis edilebilir. Belirtileri hafifletmek için yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir. Bunlar arasında önerilen beslenme şekli, egzersiz ve yeterli su tüketimi yapmak yer alır.
Sarı ten
Birçok karaciğer hastalığında olduğu gibi, Gilbert hastalığı da ciltte sarı renk değişimine neden olabilir. Bu durum, cilt altındaki bilirubin seviyesi yüksek olduğunda oluşur. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sonucu oluşan bir atıktır ve karaciğer tarafından işlenir. Ancak Gilbert hastalığına sahip kişilerde, karaciğer bilirubini işleme sürecinde geçici bir problem meydana gelebilir ve bu da sarılığa neden olur. Sarı ten genellikle hafiftir ve cilt gözle görülür şekilde sarıya dönmese de, genellikle beyaz gözlerde sarılık belirtileri görülebilir.
Yorgunluk
Gilbert hastalığına sahip olan kişilerin çoğunda herhangi bir belirti görülmez, ancak bazıları yorgunluk hissine kapılabilirler. Bu durum, karaciğerin enfeksiyonları için de geçerlidir. Karaciğer, vücuttaki enfeksiyonlara yanıt olarak bazı reaksiyonlar gerçekleştirir ve bu reaksiyonlar yorgunluk hissine sebep olabilir.
Ağrısız İshal
Gilbert hastalığına sahip bazı kişilerde ishal görülebilir. Bununla birlikte, hastalığın diğer belirtileri kadar şiddetli değildir. İshal sıklıkla ağrısızdır ve kişinin hayat kalitesini etkileyecek kadar şiddetli olmayabilir. Bazı hastalarda sık tuvalete çıkma da görülebilir. Ancak, diğer nedenlerden kaynaklanan ishal belirtileri gösteren kişiler, bu belirtilerin Gilbert hastalığına bağlı olduğundan emin olmak için mutlaka bir doktora başvurmalıdırlar.
Tanı ve Tedavi
Gilbert hastalığı yaygın bir hastalık olmasına rağmen tedavi edilemez. Ancak belirtiler genellikle hafif ve yaşamla uyumlu olduğundan, hastalığın müdahale gerektirmediği zamanlar da vardır. Tedavi için spesifik bir yöntem yoktur. Hastalara semptomları hafifletmek için gerekli önlemleri almaları önerilir. Bunlar arasında yeterli miktarda sıvı almak, sağlıklı bir diyet yapmak, stresi azaltmak ve regüler egzersiz yapmak bulunur.
Tanı genellikle kan testleri ile yapılır. Bilirubin seviyesi, Gilbert hastalığından şüphelenilen hastalarda yüksek bulunabilir. Bununla birlikte, birkaç faktör bilirubin seviyelerini etkileyebileceğinden, diğer testlere de ihtiyaç duyulabilir.
