Cushing hastalığı endokrin bir bozukluk olup, vücudun kortizol hormonu seviyesini yükseltir. Bu hormon, stres tepkilerinin kontrolünde, kan şekerinin düzenlenmesinde ve vücudun bağışıklık sistemi tarafından enfeksiyonlara karşı savunmasında önemlidir. Ancak, yüksek kortizol seviyeleri, neden olduğu semptomlar nedeniyle de ciddi bir sorundur.
Cushing hastalığının semptomları çok çeşitlidir ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bunlar arasında yüksek tansiyon, kilo alımı, ciltte morarma, ödem, tüylenme, kolay yaralanma ve kabızlık gibi belirtiler yer almaktadır. Bu semptomlar, hastalığın daha da ilerlemesi ve tedavi edilmediği takdirde hayatı tehdit edebilen komplikasyonların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bu nedenle, Cushing hastalığının belirtilerini tanımak ve en erken aşamada teşhis etmek son derece önemlidir. Kan testleri, idrar testleri, beyin taramaları ve böbrek üstü bezi taramaları gibi çeşitli yöntemler kullanılarak Cushing hastalığının teşhisi konulabilir. Tedavi, hastalığın ciddiyetine bağlı olarak ilaç tedavisi veya cerrahi müdahaleyle yapılmaktadır.
Cushing Hastalığı Nedir?
Cushing hastalığı, vücutta kortizol hormonunun aşırı salgılanmasına neden olan bir rahatsızlıktır. Kortizol hormonu; vücutta immün sistemi baskılayan, kan şekerini yükselten ve stresle baş etmede yardımcı olan bir hormondur. Bu hastalık, kortizol hormonunu salgılayan böbrek üstü bezlerindeki bir tümör sebebiyle ortaya çıkabilir. Tümör, kotrikotropin hormonu adı verilen bir hormonun aşırı salgılanması sonucu ortaya çıkabilir. Bu hormon, böbrek üstü bezlerinde kortizol adı verilen bir hormonun salgılanmasını teşvik eder.
Cushing Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Cushing hastalığı, çeşitli semptomlarla kendini gösteren ender bir hastalıktır. Bu semptomlar arasında yüksek tansiyon, yorgunluk, kilo alımı ve magnezyum-potasyum seviyelerinde düşüklük yer alır. Hastalığın bir diğer belirtisi ise ciltte morarma ve ödemdir. Ayrıca, hastaların kolay yaralanması ve aşırı tüylenmesi de Cushing hastalığının diğer belirtilerindendir. Kabızlık da bu hastalığın semptomları arasındadır. Hastalar, bu semptomlardan birkaçına sahip olabilirler ve tanı koymak için doktorun yönlendirdiği testler yapılması gerekebilir.
Yüksek Tansiyon
Cushing hastalığı, vücuttaki kortizol seviyelerinin yükselmesine neden olabilir. Bu yüksek kortizol seviyeleri, yüksek tansiyona yol açabilir. Yüksek tansiyonun belirtileri arasında baş ağrısı, baş dönmesi, görme problemleri ve düzensiz kalp atışı yer almaktadır. Bu belirtiler, Cushing hastalığı tanısı almamış kişilerde de görülebilir. Ancak, hastalığın neden olduğu yüksek kortizol seviyeleri, belirtilerin şiddetini artırabilir. Yüksek tansiyon, tedavi edilmediği takdirde kalp krizi, inme ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kilo Alımı
Cushing hastalığı, kortizol hormonu üreten böbrek üstü bezlerinde bulunan bir tür tümörden kaynaklanır ve yüksek kortizol seviyeleri nedeniyle vücuttaki yağ metabolizmasında bozukluğa neden olabilir. Bu durum da aşırı kilo alımına sebep olabilir.
- Cushing hastalığından kaynaklanan aşırı kilo alımı tipik olarak yüz, boyun, gövde ve karın bölgelerindeki yağ birikimleriyle karakterizedir.
- Bu kilo alımı, kalp hastalığı, şeker hastalığı ve diğer sağlık sorunları riskini arttırabilir.
- Cushing hastalığının tedavisi, tümörün cerrahi olarak çıkarılması ve kortizol seviyelerini düşürmek için ilaç tedavisi gibi çeşitli yöntemlerle yapılabilir.
Ödem
Cushing hastalığının belirtileri arasında ödem de yer almaktadır. Yüksek kortizol seviyeleri vücutta sıvı birikmesine neden olarak ödem oluşumuna yol açar. Ödem genellikle yüz, eller ve ayaklar gibi bölgelerde ortaya çıkar ve kolayca şişerler. Vücudun normal şekilde su ve tuz dengesini düzenleyememesine bağlı olarak oluşan ödem, renal fonksiyonların bozulmasına neden olabilir. Ödem belirtilerindeki artış, doktorunize danışmanız gerekmektedir.
Tüylenme
Cushing hastalığı, yüksek kortizol seviyelerine bağlı olarak vücutta çeşitli değişikliklere neden olabilir. Bu değişikliklerden biri de aşırı tüylenme veya kıllanma olabilir. Bu semptom, genellikle kadın hastalarda daha sık görülür.
Tüylenme ve kıllanma genellikle yüz, göğüs, sırt ve karın bölgesinde yoğunlaşır. Ayrıca, hastaların kılları daha kalın ve daha koyu hale gelebilir. Bazı hastalar, ciltlerindeki aşırı tüylenme nedeniyle utangaçlık veya özgüven eksikliği yaşayabilir.
Cushing hastalığı teşhisi konan hastaların, sağlık uzmanları tarafından belirlenen uygun tedavi yöntemleri ile semptomların tedavi edilmesi gerekir.
Cushing Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?
Cushing hastalığının teşhisi için birkaç farklı yöntem kullanılmaktadır. Kan testleri, kortizol seviyelerini belirlemek ve Cushing hastalığının teşhisinde kullanılmaktadır. İdrar testleri de kortizol seviyelerini belirleyerek hastalığın teşhisinde önemli bir rol oynar. Çok nadir durumlarda beyin taramaları ve böbrek üstü bezi taramaları gibi görüntüleme testleri gerekebilir. Bunlar, kortizol üreten tümörlerin yerlerini ve büyüklüklerini gösterir.
Cushing hastalığının teşhisi kesinleştikten sonra, doktor hastalığın nedenini belirlemeye çalışır. Kortizol üreten tümörlerin nedeni genellikle bilinmemektedir. Ancak cerrahi müdahale yoluyla tümör temizlendiğinde, kortizol seviyeleri hızla normale dönecektir. Hastalık tümörlerden kaynaklanmıyorsa, ilaçları veya diğer tedavi seçeneklerini denemek için doktorunuzla birlikte bir tedavi planı oluşturmanız gerekebilir.
Kan Testleri
Kan testleri, Cushing hastalığı tanısı koymak için en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Bu testler, kortizol hormonu seviyelerini ölçmek için uygulanır. Normalde, vücut kortizol seviyelerini sabit tutmak için bir geri bildirim mekanizması kullanır. Ancak, Cushing hastalığında kortizol seviyeleri yüksek olduğu için, bu geri bildirim mekanizması bozulur.
Cushing hastalığı tanısı için, genellikle bir glikokortikoid baskılama testi uygulanır. Bu test, kortizol seviyelerini belirlemek için uygulanır. İlk olarak, hastaya bir glikokortikoid ilaç verilir ve kortizol seviyeleri ölçülür. Daha sonra, hastaya bir kortizol salgılayıcı hormon verilir ve kortizol seviyeleri tekrar ölçülür. Bu test, kortizol seviyelerinin nasıl tepki verdiğini belirlemek için yapılır.
Kan testleri, aynı zamanda Cushing hastalığının nedeninin Corticotropin hormonu (ACTH) salgılayan tümörlerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemek için de kullanılır. ACTH seviyelerinin yükselmesi, Cushing hastalığının nedeni olabilir. Bu hastalıkta, ACTH seviyeleri düşüktür, ancak ACTH salgılayan tümörlerden kaynaklanması durumunda seviyeler yükselebilir.
İdrar Testleri
İdrar testleri, kortizol hormonunun biyokimyasal aktivitelerine bağlı olarak üretildiği böbrek üstü bezi tümörlerini tespit etmek için kullanılır. Bu test, 24 saatlik bir idrar örneği toplamak ve kortizol seviyelerinin belirlenmesi için laboratuvara göndermekten oluşur.
Bu test, belirli bir zaman diliminde kortizol seviyelerini belirlemek için kan testlerine alternatif bir yöntem olarak kullanılabilir. İdrar testleri, her ne kadar Cushing hastalığının teşhisi için kullanılsa da, sadece işaret veren belirtilerden biridir ve diğer testlerle birlikte kullanılması gereklidir. Bu test, hastalığın seyri hakkında daha net bir fikir edinmek ve tedavi planlaması yapmak için önemlidir.
Cushing Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Cushing hastalığının tedavisi, genellikle cerrahi müdahale ile tümörün çıkarılmasıyı içerir. Bu ameliyat, hormon seviyelerini kontrol altında tutmak ve hipotalamus-hipofiz-adrenal aksı (HPA) sistemini normale döndürmek için yapılır. Cerrahi tedavi mümkün olmadığı durumlarda, ilaç tedavisi kullanılabilir. İlaçlar, kortizol üretimini azaltmak veya onu bloke etmek için kullanılır. Bazı hastalarda, radyoterapi de kullanılabilir. Tedavi sürecinde, hastanın hormon seviyelerinin yakından izlenmesi ve düzenli muayene yapılması önemlidir.
