Çölyak hastalığı, gluten tüketildiğinde vücudun gluteni parçalayan antibodiler üretmesi nedeniyle ortaya çıkan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Bu hastalık çocuklarda da sıkça görülmekte ve teşhis edilmesi önemlidir. Bu makalemizde çocuklarda görülen çölyak hastalığı belirtileri hakkında bilgi vereceğiz. Belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kabızlık, kansızlık ve kilo kaybı bulunmaktadır. Çocuklarda bu belirtilere ek olarak halsizlik, yorgunluk, irritabilite, iştahsızlık, büyüme ve kilo alımında gerileme, kusma, kabızlık, deri döküntüleri, baş ağrısı ve diş gıcırdatma gibi belirtiler de görülebilir. Teşhis için kan testleri ve doku biyopsisi gerekebilir ve hastalığın tedavisi, gluten içeren yiyeceklerden uzak bir diyet uygulamaktır.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı, gluten adı verilen protein açısından zengin tahılların tüketildikten sonra bağırsaklarda meydana gelen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık, doğal olarak vücutta bulunan bağışıklık sistemi hücreleri gluteni bir yabancı madde gibi algılayarak ona karşı savunma mekanizması başlatır. Bu sebeple, bağırsak duvarının iç kısmındaki hücrelere verilen zarar, yiyeceklerin sindirimini engeller ve bağırsağın normal çalışmasını etkiler. Gluten tüketimi ile artan sorunlara karşı, çölyak hastalarının ömür boyu gluten içermeyen bir diyet uygulamaları gerekir.
Belirtiler
Çölyak hastalığı belirtileri, kişiden kişiye değişebilir. Ancak, en yaygın çölyak hastalığı belirtileri arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kabızlık, kansızlık ve kilo kaybı yer almaktadır. Bu belirtiler, bağırsaklardaki hasarın neden olduğu bir dizi sorunun sonucudur.
Çölyak hastalığı, bazen vitamin ve mineral eksikliklerine de neden olabilir. Bu nedenle, anemi, böbrek sorunları, eklem ağrısı ve osteoporoz gibi çeşitli rahatsızlıklar da ortaya çıkabilir. Bireylerde görülen belirtilerin şiddeti değişebilir ve bazen çok hafif olabilir.
Çölyak hastalığı belirtileri, çölyak hastalığı teşhisi konulduktan sonra gluten içeren yiyeceklerden kaçınarak kontrol altında tutulabilir. Gluten içeren yiyeceklerden uzak kalınarak yapılacak doğru diyet, bireylerin sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
Çocuklarda Görülen Belirtiler
Çocuklarda çölyak hastalığının başlangıç yaşı genellikle 2-3 yaşları arasındadır ve bu hastalığın ana belirtileri, daha önceden tolerans gösterilen yiyeceklerin bazılarına karşı yüksek hassasiyetin başlamasıdır. Bununla birlikte, bazı çocuklarda herhangi bir belirti olmayabilir ve çölyak hastalığının teşhisi, rutin kan testleri, doku biyopsisi ve gastrointestinal endoskopilerin kullanılmasıyla belirlenir. Çölyak hastalığı olan çocuklar, gluten içeren yiyeceklerden tamamen kaçınmalıdırlar ve diyetlerinde gluten içermeyen gıdalar tüketmelidirler. Bu şekilde, genellikle birkaç hafta içinde belirtileri azaltmak mümkündür.
Yaygın Belirtiler
Çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri arasında en yaygın olanlar, halsizlik ve yorgunluk hissi, günlük aktivitelerde zorluk, irritabilite, yani huysuzluk, huzursuzluk hissi, iştahsızlık ve kilo kaybı yer alır. Çocukların gelişiminde ve büyümesinde gerilik, yani beklenilen kilo ve boy artışının bir süre sonra görülmemesi, çölyak hastalığına özgü bir belirtidir. Bu yüzden çocuklar doğru ve sağlıklı bir şekilde büyümeleri için gluten içeren yiyeceklerden mümkün olduğunca uzak durmalıdırlar.
Diğer Belirtiler
Çölyak hastalığı olan bazı çocuklarda, kusma, kabızlık, karın ağrısı, deride döküntüler, baş ağrısı ve diş gıcırdatma gibi belirtiler de görülebilir. Eğer çocuğunuzda bu tip belirtiler varsa, bir doktora başvurmak en doğru adımdır. Doktor, çölyak hastalığı olma ihtimalini değerlendirmek için gerekli testleri yapacaktır. Çölyak hastalığı tedavisinde, gluten içeren yiyeceklerden uzak bir diyet uygulanması gerekmektedir. Bu diyet, gluten içeren tahıllar, buğday, arpa ve çavdardan uzak olmalıdır. Ayrıca, bir diyetisyenin destek yardımıyla sağlıklı bir beslenme planı hazırlamak önemlidir.
Bazı durumlarda, çocukların çölyak hastalığı tedavisinde ilaçlar da kullanılır. Örneğin, bazı enzimler, bağırsakta gluteni parçalamada yardımcı olabilir. Ancak bu ilaçların, çölyak hastalığının tamamen tedavisini sağlamadığı unutulmamalıdır.
Çölyak Hastalığı İle İlgili Diğer Bilgiler
Çölyak hastalığı, ömür boyu süren bir rahatsızlıktır ve kesin bir tedavisi yoktur. Ancak, gluten içeren yiyeceklerden kaçınarak, belirtiler kontrol altında tutulabilir ve normal bir yaşam sürdürülebilir. Uzak durulması gereken yiyecekler arasında buğday, arpa, çavdar ve bazı yulaf türleri yer alır. Bununla birlikte, günümüzde birçok markette gluten içermeyen alternatif yiyecekler bulunmaktadır, bu da çölyak hastalarının yeterince çeşitli bir diyet sürdürebilmesine yardımcı olmaktadır.
Gluten içeren yiyecekler dışında, bazı ilaçlar ve kozmetik ürünler de gluten içerebilir. Bu nedenle, çölyak hastalarının sadece yiyecekler değil, tüm ürünlerin etiketlerini dikkatli bir şekilde okuması önemlidir. Ayrıca, çölyak hastaları, belirtilerin kontrol altında tutulması ve bağışıklık sisteminin güçlü kalması için sağlıklı bir yaşam tarzı da benimsemelidirler, bu da düzenli egzersiz, yeterli uyku ve stresten kaçınmayı içerir.
Çocuklarda Teşhis ve Tedavi
Çocuklarda çölyak hastalığının teşhisi, kan testleri ve doku biyopsisi gibi yöntemlerle yapılabilir. Kan testleri, çocuğun kanında bulunan glutenle ilişkili antikor seviyelerine bakarak çölyak hastalığının varlığını tespit edebilir. Doku biyopsisi ise endoskopik bir işlemle ince bir tüp aracılığıyla bağırsağa ulaşılarak küçük bir dokunun alınması yoluyla yapılır. Bu işlem, çölyak hastalığının kesin teşhisi için gereklidir. Tedavide gluten içeren yiyeceklerden uzak bir diyet uygulanır. Bu diyet, çölyak hastalığının semptomlarının hafiflemesine ve bağırsakların iyileşmesine yardımcı olabilir. Bu nedenle, çocuklar gluten içeren yiyeceklerden uzak durmalı ve tıbbi kontrol altında bulunmalıdır.
