Bipolar hastalığı, anormal duygusal durumlar, enerji seviyeleri ve davranışların yaşandığı bir psikiyatrik bozukluktur. Genellikle mani ve depresyon dönemleri arasında değişen duygusal durumların yaşandığı hastalığın belirtileri arasında uykusuzluk, aşırı mutluluk, özgüven, inançlılık, düşük heves veya ümitler, ağırlık kaybı ya da kazanımı, hızlı konuşma, düşünce ve fikir atlamaları yer alır. Hastalığın belirtileri, farklı yaş gruplarında ve cinsiyetlerde farklılık gösterebilir. Kesin bir nedeni olmayan bu hastalık tedavi edilebilir ve hastalara birkaç farklı tedavi seçeneği sunulur. Eğer bu belirtileri yaşıyorsanız, bir doktora danışmak önemlidir.
Manik Dönem Belirtileri
Bipolar hastalığının en belirgin özelliklerinden biri manik ve depresif dönemlerdir. Manik dönem genellikle yüksek enerji, coşku ve işlevsellikle karakterizedir, ancak kontrolsüzce davranışlara neden olabilir. Manik dönemdeki belirtiler hareketlilik, hızlı konuşma, dikkat dağınıklığı, artan öz güven ve alışılmadık davranışlardır. Bipolar hastalığı olan kişilerin manik dönem boyunca normal rutinlerini sürdürmeleri zordur. Manik dönem sırasında depresif bir döneme girme riski vardır, bu nedenle tedavi çok önemlidir.
- Hareketlilik
- Hızlı konuşma
- Dikkat dağınıklığı
- Artan öz güven
- Alışılmadık davranışlar
Bu belirtiler genellikle kişinin günlük yaşamını etkiler ve normal işlevselliğinden sapmasına neden olabilir. Bipolar hastalığı olan kişiler depresif bir döneme girdiğinde, manik dönemin aksine belirli bir enerji eksikliği, umutsuzluk, kaygı, uyku problemleri ve genel olarak düşük ruh hali vardır.
Depresif Dönem Belirtileri
Bipolar hastalığında depresif dönemler de yaşanır. Bu dönemde, kişi aşırı üzgün ve umutsuz hissedebilir, günlük aktivitelerini yapmakta zorlanabilir. Depresif dönemleri yaşayan kişilerde genellikle enerji seviyeleri düşüktür, uyku problemleri yaşarlar ve ilgisizlik yaşarlar.
Bazı depresif dönem belirtileri arasında motive olmama, bir şeye odaklanmada zorlanma, kendine veya başkalarına güven eksikliği ve yorgunluk hissi yer alır. Depresif dönemlerde düşünceler kötümser olabilir ve intihar düşünceleri gibi ciddi sonuçlara neden olabilecek sorunlar yaşanabilir.
Depresif belirtiler ortaya çıktığında, psikoterapi ve ilaç tedavisi, semptomları azaltmak ve hastalığı kontrol altına almak için etkili yöntemlerdir. Ayrıca, hastalığı yönetmek için stresi azaltmak, düzenli uyku alışkanlıkları geliştirmek, sağlıklı bir diyet uygulamak ve egzersiz yapmak da faydalı olabilir.
- Depresif dönem belirtileri arasında:
- – Üzüntü, çaresizlik ve boşluk hissi
- – Enerji düşüklüğü ve yorgunluk
- – İlgi ve motivasyon kaybı
- – Uyku düzeninde değişiklikler
- – Konsantrasyon güçlüğü ve karar vermedeki zorluklar
- – İntihar düşünceleri
Alışılmadık Fikirler
Manik dönemdeki bipolar hastalarında alışılmadık fikirler belirtileri görülebilir. Bu fikirler gerçek dışı hayaller, büyük ve abartılı planlardır. Hastalar kendilerini inanılmaz bir şekilde güçlü veya ünlü görürler. Yüksek riskli işlere veya aktivitelere başlama, cinsel aktivitede artış gösterme ve dürtüsel hareketler yapma gibi belirtiler de mevcuttur. Bipolar rahatsızlığı olan kişilerde alışılmadık davranışlar, ciddiyet ve akıl hastalığı belirtileri olarak nitelendirilmektedir. Bu belirtiler, kişinin hayat kalitesine ciddi etkileri olur ve tedavi edilmezse hastalığın şiddeti artabilir.
İnanılmazlık ve Yenilgicilik
Bipolar hastalığının manik döneminde kişiler inanılmazlık hisleri yaşarlar. Kendilerini çok önemli, özel ve güçlü hissederler. Bazıları, inanılmaz bir şey başarabileceklerine veya özel bir güce sahip olduklarına inanabilirler. Bu durum, bazen riskli davranışlara ve aşırı harcamalara neden olabilir. Diğer yandan, manik dönemde olduğunda aynı zamanda yenilgicilik hisleri de yaşanabilir. Kişiler kendilerini değersiz, yetersiz ve çaresiz hissederler. Bazıları, intihar düşünceleri bile yaşayabilirler. Bu hislerin nedeni, beynin kimyasal dengesindeki değişikliklerdir. Bu nedenle, bipolar hastalarının tedavisi ilaç ve terapi kombinasyonundan oluşur.
Çoşku, Hızla Konuşma ve Fikir Atlama
Bipolar hastalığında manik dönemdeki belirtilerden biri de çoşku, hızla konuşma ve fikir atlama olabilir. Bu belirtiler, kişide aşırı bir enerjiyle birlikte hissedilebilir ve normalden hızlı ve sık konuşma, enerjik davranışlar gibi davranış şekillerini içerir. Ayrıca, kişi hızla fikirler değiştirebilir ve odaklanmada zorluk yaşayabilir. Bu belirtiler, kişinin sosyal hayatı ve iş performansı için olumsuz etkiler yaratabilir. Tedavi edilmediğinde, manik dönemdeki bu belirtiler daha da kötüleşebilir. Bu nedenle, uygun tedavi seçenekleri araştırılmalı ve gerekirse profesyonel yardım alınmalıdır.
Uyku ve Enerji Değişimleri
Bipolar hastalığının manik ve depresif dönemlerinde uyku ve enerji düzeni oldukça değişebilir. Manik dönemde, kişi çok az uyuyabilir veya hiç uyumayabilir. Çok fazla enerjisi olur ve hareketleri hızlanır. Gereksiz yere harcamalar yapar, bazen aşırı alkol ya da uyuşturucu kullanarak enerjilerini daha da arttırmaya çalışabilirler. Öte yandan depresif dönemde, kişi yoğun bir yorgunluk hissiyle mücadele eder. Özellikle sabah saatlerinde uyanmakta zorlanabilirler. Hareketleri yavaşlar, evden çıkmama ve iş yapamama gibi problemler yaşayabilirler.
Bipolar hastalığı olan kişiler, uyku düzenini korumak ve enerji seviyelerini daha dengeli hale getirmek için bazı stratejiler kullanabilirler. Örneğin aynı saatte yatıp kalkmak, uykudan önce telefon ya da bilgisayar gibi uyaranlardan kaçınmak, düzenli egzersiz yapmak ve düzenli beslenmek, daha iyi uyku ve daha dengeli enerji seviyelerine yardımcı olabilir.
Tedavi ve Yardım Seçenekleri
Bipolar hastalığı tedavisi için birçok seçenek mevcuttur. Psikiyatristler hastanın manik ve depresif dönemlerini gözlemleyerek detaylı bir teşhis koyarlar. Genellikle tedavide birçok yöntem birlikte kullanılır. Bipolar hastalığı tedavisi normalde belirtilerin kontrol altına alınması ve hastalığın tekrarlamasının önlenmesi üzerine odaklanır. İlaç tedavisi en yaygın tedavi yöntemidir ve doktorunuz doğru tedaviyi belirlemek için çeşitli ilaçları deneyebilir. Psikoterapi de bipolar hastalığı olan insanlara yardımcı olmak için kullanılan bir yöntemdir. Terapi genellikle bilişsel davranış terapisi veya aile terapisi gibi belirli yöntemler kullanarak geçmişteki travmalarla ve güncel durumlarla başa çıkmayı öğretir.
İlaç Tedavisi
Bipolar hastalığı için ilaç tedavisi, semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Bu ilaçlar, manik ve depresif dönemler arasındaki dengeyi sağlayabilir. Kullanılan ilaçlar arasında antipsikotikler, antidepresanlar ve karbamazepin gibi antikonvülzanlar yer alabilir. Antipsikotikler, manik semptomların azaltılmasında etkili olabilir. Antidepresanlar, depresif semptomların tedavisinde kullanılabilir. Ancak, antidepresanların manik semptomları tetikleyebileceği unutulmamalıdır.
İlaç tedavisindeki seçenekler, hastanın semptomlarına ve sağlık geçmişine göre değişebilir. İlaç tedavisi, bir takım yan etkilere sahip olabilir. Örneğin, antipsikotiklerin kullanımı, hareket bozukluklarına, sedasyona ve kilo alma sorunlarına yol açabilir.
İlaç tedavisi, hastanın sağlık durumunun düzenli olarak takip edilmesini gerektirir. Tedavinin başarılı olması için, ilaçların düzenli olarak ve doktorun belirlediği dozlarda kullanılması önemlidir.
Psikoterapi
Bipolar hastalığının tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem de psikoterapidir. Bu yöntemde hasta psikolog veya psikiyatrist yardımıyla belirli bir süre boyunca görüşür. Psikoterapi ile hastanın duygusal ve davranışsal sorunları hakkında konuşulur, olumsuz düşünceleri ve davranışları değiştirmeye yardımcı olunmaya çalışılır.
Bipolar hastalığı için iki tür psikoterapi önerilmektedir: bilişsel-davranışsal terapi ve araştırmalı psikoterapi. Bilişsel-davranışsal terapi, hastanın olumsuz düşünceleri ve davranışları üzerinde çalışırken, araştırmalı psikoterapi hastanın hastalığı hakkında daha iyi bir anlayış geliştirmesine yardımcı olur.
Psikoterapi, ilaç tedavisiyle birlikte uygulandığında daha etkili sonuçlar vermektedir. Ancak, psikoterapinin başarısı hastanın düzenli olarak görüşmelere katılmasına ve tedaviye uyumlu olmasına bağlıdır.
Bipolar Hastalığı ile Yaşamak
Bipolar hastalığı hayatınızın bir parçasıysa, çeşitli stratejiler ve önerilerle daha iyi yaşayabilirsiniz. İlk olarak, tedavinizi düzenli olarak takip ettiğinizden emin olun. İlaçlarınızı düzenli olarak alın ve doktorunuz tarafından önerilen terapileri yapın. Ayrıca, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek de yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı bir diyetle beslenmek ve yeterli uyku almak bu konuda çok önemlidir. Ayrıca, sosyal destek almak da yardımcı olabilir. Yakın arkadaşlar ve aile üyeleriyle zaman geçirin ve bipolar hastalığı olan diğer insanlarla bağlantı kurun. Başa çıkma becerilerinizi geliştirmek için terapi seanslarına katılabilir veya destek gruplarına katılabilirsiniz. Kendinize odaklanın ve hayatınızda sevdiğiniz şeylere zaman ayırın.
